استانداردهای جهانی در تهیه و تولید لباس
صنعت مد یکی از صنایع بزرگ آلوده‌کننده در جهان است. تولید و توزیع محصولات، الیاف و پوشاک مورد استفاده در مد، همه به اشکال مختلف آلودگی محیط زیست، از جمله آلودگی آب، هوا، و خاک کمک می‌کند. صنعت مد و نساجی نیز یکی از آلاینده‌های بزرگ در جهان است و برای تقریبا یک پنجم از تمام آلودگی آب صنعتی مقصر است. به همین منظور اتحادیه سیاست اقتصادی اروپا (EU Policy)، برای اولین بار در سال 2018 قوانینی را در خصوص عملکرد فعالان و مصرف‌کنندگان صنعت نساجی و پوشاک به تصویب رساند که کشورهای عضو را ملزم به پیروی نمود. از جمله قوانین استانداردهای جهانی در تهیه و تولید لباس می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1- اقدام برای جمع‌آوری جداگانه زباله‌های مربوط به پوشاک و نساجی
بر اساس دستورالعمل پسماند مصوب پارلمان در سال ۲۰۱۸، کشورهای اتحادیه اروپا موظف خواهند بود، تا سال ۲۰۲۵ منسوجات را به طور جداگانه جمع آوری کنند. به همین منظور امروزه در کشورهای اروپایی، حدود 15-20% از زباله‌های منسوجات جمع‌آوری شده و حدود 50% از آن‌ها دوباره مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ که عمدتاً به کشورهای درحال توسعه ارسال می‌گردند. بقیه زباله‌ها به‌طور کامل دفن یا سوزانده می‌شوند.
2- تلاش برای استفاده مجدد از زباله‌های نساجی و بازیافت مواد
از دیگر استراتژی‌های انجمن بازیافت نساجی اروپا (Textile Recycling Associatio) اقداماتی برای بازیافت مواد نساجی و جلوگیری از ورود مواد شیمیایی به محیط زیست می‌باشد. آلن ویلر(Alan Wheeler)، مدیر انجمن بازیافت نساجی می‌گوید. باید تا حد امکان از آلودگی آب و آزادسازی میکروالیاف در دریاها و اقیانوس‌ها جلوگیری کنیم. به‌همین دلیل لازم است زباله‌های نساجی به‌طور دقیق‌تری بازیافت شوند.
3- نام‌گذاری مجدد الیاف و محصولات نساجی براساس محتوا فیبر
فیبر عنصر اساسی پارچه‌ها و دیگر ساختار نساجی است و به‌عنوان الیافی طبیعی و کم ضرر می‌باشد. امروزه محصولات فیبری با داشتن غلظت زیادی از سلولز، به‌عنوان محصولات قدرتمند و مفید محسوب می‌شوند. در شرایط خاص، محصولات فیبری می‌توانند از نظر عملکرد فنی، تأثیر زیست محیطی یا هزینه در مقایسه با الیاف دیگر سودمندتر و با خطر کمتر باشند. از این‌رو، سازمان جهانی محیط زیست از فعالان در حوزه صنعت نساجی و الیاف تقاضا نموده، تا بر مواد تشکیل دهنده محصولات نساجی بازنگری کنند و از الیاف فیبری استفاده بیشتری نمایند. سپس در این پروسه نیاز است که در نام‌گذاری ترکیبات محصولات نساجی جدید و مختلف تجدید نظر کنند.
4- برچسب زدن و علامت‌گذاری همه محصولات نساجی با جزئیات بیشتر:
برچسب گذاری اکو یکی از مهم‌ترین طرح‌های اقدامات داوطلبانه زیست محیطی است، و به عنوان راهکاری مؤثر برای کاهش آلودگی صنعتی شناخته شده است. برچسب‌های اکو تأثیر مثبت قابل توجهی بر عملکرد زیست محیطی و مالی بنگاه‌های نساجی دارند. همچنین استفاده از برچسب‌ها، برای مصرف‌کنندگان نیز بسیار کارآمد است؛ به آن‌ها در نگهداری بهتر از لباس‌ها و وسایل‌شان کمک می‌کنند.
با ذکر جزئیات بیشتر در برچسب‌ها، می‌توان سطح آگاهی مصرف‌کنندگان را ارتقاء داد و از همراهی بیشتر آن‌ها در کاهش آسیب‌رسانی به محیط زیست استفاده نمود. از جمله برچسب‌های کارآمد می‌توان به (OM) تحت عنوان موادآلی. محصولات نساجی ساخته شده از موادآلی، (SM) مخفف مواد مصنوعی. مواد ساخته شده توسط انسان، (SI) به‌معنای سیسال، یک فیبر قوی از یک گیاه مکزیکی، و (ME) فیبرفلزی؛ هر پارچه‌ای با فلزات اضافه شده، نام برد.
5- استفاده محدود از مواد مضر برای سلامت و محیط زیست، جایگزینی مواد خطرناک با مواد سازگارتر با محیط زیست و ترویج استفاده از الیاف پایدارتر مانند پنبه آلی و الیاف بازیافتی:
از ابتدای فرآیند تولید البسه یا منسوجات نساجی، آلودگی‌های مختلفی شامل حال طبیعت می‌شود. در کنار توجه بر کیفیت و زیبایی محصولات تولیدی، جلوگیری از انتشار آلودگی در محیط زیست طی فرآیند تولید باید به یکی از دغدغه‌های اصلی تولیدکنندگان تبدیل گردد؛ که این مهم با انتخاب مواد اولیه سازگار با محیط زیست و انتخاب نساجی پایدار شروع می‌شود.
نساجی پایدار به دنبال استفاده از منابعی است که با هدف پاسخگویی به نیازهای انسان، کم‌ترین آسیب را به محیط زیست وارد نمایند. به همین دلیل کاربرد مواد شیمیایی مانند گاز کلر و موادی با غلظت بالا که برای انسان نیز بسیار مضر هستند. باید در تمامی مراحل تولید منسوجات، به حداقل برسد. همچنین به‌گفته سازمان محیط زیست، استفاده از الیافی پایدارتر مانند پنبه آلی، کتان و … باید جایگزین مواد پرخطر مانند چرم و … شوند.
6- توسعه فرآیندهای تولید با استفاده از مقادیر کمتر آب، آفت‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها:
در صنعت نساجی بسیاری از الیاف سازگار با محیط زیست اختراع شده‌اند؛ که نیاز به استفاده از هر گونه آفت‌کش‌ها و یا مواد شیمیایی طی مراحل تولید را کاهش می‌دهند. به‌عنوان مثال الیافی مانند بامبو، کنف و رامی، الیافی اکو دوست هستند. به‌طور کلی پارچه‌های سازگار با محیط زیست از الیافی ساخته می‌شوند که برای رشد نیاز به استفاده از هیچ گونه آفت‌کش یا مواد شیمیایی ندارند. چرا که مواد شیمیایی و آفت‌کش‌ها با ورود به آب آشامیدنی و آب‌های زیرزمینی، برای جانوران آبزی و حتی انسان خطرات جبران‌ناپذیری را در پی دارند.
7- ارائه ضمانت‌نامه‌های بلندمدت توسط تولیدکنندگان که شامل تضمین کالا، تعمیر رایگان، جایگزینی محصول و دستورالعمل‌های لازم برای استفاده از لباس می‌باشند:
افزایش سطح آگاهی مصرف‌کنندگان درباره چگونگی استفاده از یک محصول نساجی، به آنان کمک می‌کند تا بتوانند مدت زمان بیشتری از وسایل خود استفاده نمایند. در پی این اتفاق، نیاز به خرید مجدد و در نتیجه ورود زباله بیشتر به محیط زیست کاهش می‌یابد. همچنین طبق قوانین سازمان محیط زیست، تولیدکنندگان موظف به ارائه ضمانت‌نامه‌های بلندمدت و تعمیرات رایگان هستند. امروزه در بعضی از کشورهای اروپایی، وجود بخشی در تمامی فروشگاه‌ها، جهت عرضه خدمات پس از فروش رایگان الزامی است. به‌علاوه برندهای به‌نام، سعی بر آن دارند تا به مشتریان خود آموزش دهند تا بتوانند خودشان از عهده تعمیرات لباس خود برآیند.
8- اجرای استانداردهای اجتماعی بین‌المللی مانند استانداردهای سازمان بین‌المللی کار (ILO):
سازمان بین المللی کار (ILO)که در سال ۱۹۱۹ تأسیس شد، از استانداردهای بین‌المللی برای ریشه‌کن کردن بی‌عدالتی در محیط کار استفاده می‌نماید. حقوق بین الملل کار، بدنه قواعدی است که به حقوق و وظایف کارکنان، کارفرمایان، اتحادیه‌های کارگری و دولت‌ها در تنظیم محیط کار مربوط می‌شود.
هدف از تعیین استانداردهای اجتماعی بین‌المللی، حفاظت از جامعه کارکنان و کارفرمایان در سطح جهانی می‌باشد. از جمله این استانداردها، می‌توان به برابری جنسیتی، تعیین مجازات متجاوزان جنسی، تضمین دریافت حق و حقوق و … نام برد. استانداردهای بین‌المللی کار با هدف ایجاد صلح پایدار، کاهش اثرات نامطلوب رقابت بازارهای بین‌المللی و همچنین کاهش صدمات وارد بر اکوسیستم تعیین شده‌اند، که در تمامی نقاط جهان عمل به آن‌ها الزامی است.
