فرهنگ سازمانی چیست؟
وقتی بهدنبال فرصتهای جدید شغلی هستید. ممکن است که دربارهی عنوان شغل، درآمد و مزایای کاری، بیشتر فکر کنید. از طرف دیگر احتمالاً به خود سازمان، فرهنگ آن و این که آیا از فعالیت در محیط کاری آنجا لذت میبرید هم میاندیشید. پیدا کردن فرهنگ سازمانی که مناسب شیوهی فعالیت شما باشد به موفقیت و بهرهوری شما در کار کمک میکند.
از سوی دیگر، در دنیای تجارت رقابتی امروز، هر سازمانی که بخواهد در گردونهی رقابت باقی بماند بایستی که به طور واضح اهدافش را تعریف کند و نقشهی راه مناسب برای دستیابی به آنها را برگزیند. نکتهی اصلی در دستیابی به این اهداف داشتن یک فرهنگ سازمانی با ثبات و پیوسته است. در این مقاله با معنی فرهنگ سازمانی آشنا میشویم و دربارهی مثالهای متفاوت آن در محیط کار بحث میکنیم.
تعریف فرهنگ سازمانی
فرهنگ سازمانی چیست؟ فرهنگ سازمانی کلمهای است که برای تعریف مجموعهای عقاید و رفتارهایی که راهنمای سازمان یا شرکت در مدیریت، روابط کارکنان و ادارهی معاملات تجاری آن است. در حقیقت، فرهنگ سازمانی ارزشها، بینش و محیط کار سازمان را شکل میدهد. این نقطهای است که هر شرکت و کمپانی را از دیگری متمایز میکند و روی همه چیز از تصویر و وجهی عمومی شرکت تا مشغلههای کارکنان تأثیرگذار است. شرکتهایی با فرهنگ سازمانی خوب و متناسب اغلب از سطح اطمینان بالاتری برخوردارند و کارکنانی فعالتر و پربازدهتر در اختیار دارند.
انواع فرهنگهای سازمانی
فرهنگهای مختلف و متنوعی در شرکتها مورد قبول است که در این قسمت با متداولترین آنها آشنا میشویم. زمانی که شما دربارهی فرهنگ شرکتی تحقیق میکنید، میتوانید تشخیص دهید که آیا با ارزشها وشیوههای کاری شما همسو است یا نه. البته توجه به این نکته ضرورت دارد که در برخی موارد فرهنگها در بخشهایی همپوشانی دارند و آنها مانند جزیرههای جدا از هم نیستند. رایجترین فرهنگهای سازمانی از این قبیل است:
1- فرهنگ اولویت تیمی
2- فرهنگ نخبگان
3- فرهنگ افقی
4- فرهنگ پیرو سنت و رسوم
5- فرهنگ مترقی و جلو رونده
6- فرهنگ قبیلهای
7- فرهنگ منعطف و صمیمی
8- فرهنگ بازار
9- فرهنگ سلسله مراتب
1- فرهنگ اولویت تیمی
شرکتهایی با این اعتقاد ابتدا مناسب بودن افراد با ارزشهای سازمانی را میسنجند و بعد به تجربه و مهارت داوطلبان توجه میکنند. در واقع، ارزشها و باورها برای آنها از جایگاه ویژهای برخوردار است. این انتخاب سبب ایجاد محیط کار شادابی با کارکنانی مشتاق میشود. این گونه سازمانها اغلب برنامههای مداومی برای دورهمیهای مختلف و خارج از محیط کار دارند. اگر در چنین محیطی فعالیت کنید، معمولاً مدیران از شما بازخورد تصمیمات را میخواهند و شما را به داشتن ارتباطات باز و آزاد با سایر بخشها تشویق میکنند.
2- فرهنگ نخبگان
شرکتهای نوآور، پیشگام و با سرعت رشد بالا اغلب از این فرهنگ تبعیت میکنند. آنها بهدنبال استخدام افرادی با استعداد و مطمئن هستند تا رهبری جسورانهای داشته باشند و پا از مرزهای سنتی فراتر بگذارند. این سازمانها اغلب از پیشروان صنعت و حوزهی فعالیت خود هستند و مسئول کارهایی ارزشمند بهحساب میآیند. بنابراین، اگر در چنین مجموعهای مشغول به کار باشید احتمالاً فردی با انگیزه هستید که به تلاشهای خود افتخار میکنید.
3- فرهنگ افقی
استارتاپها و شرکتهای کوچک احتمالاً از این شیوه پیروی میکنند. در این فرهنگ عناوین شغلی، نقشها و مسئولیتها بین شما و همکار شما تقسیم میشود. آنها روی فضای مشارکتی و تیمی متمرکز هستند که گفتگو محور است و نوآوری را تسهیل میکند. اگر محل کار شما این فرهنگ را انتخاب کرده است، شما معمولاً در بسیاری از موارد کاری شرکت میکنید و مشتاقانه اهداف و ارزشهای مشترکی را دنبال میکنید. مدیر عامل این شرکتها در فعالیتها و کارهای روزانه شرکت میکنند.
4- فرهنگ پیرو سنت و رسوم
شرکتهایی با ریسکپذیری پایین که معمولاً قوانین خاص و سنتی لباس کارکنان را دنبال میکنند و سلسله مراتب از اهمیت ویژهای برخوردار است در این طبقهبندی قرار میگیرند. بانکها و سازمانهای قضایی در این مجموعه قرار میگیرند. با رشد تکنولوژی و فضای مجازی در محیط کار، این شرکتهای سنتی پذیرفتن شیوههای نوین مشارکت و ارتباطی را آغاز کردند. اگر در چنین فضایی مشغول کارید، نظم محیط اطراف به موفقیت شما کمک بهسزایی میکند و به دنبال کار کردن برای شرکتهای موفق و سرشناس هستید.
5- فرهنگ مترقی و جلو رونده
شرکتهای در حالگذار مانند آنهایی که در حال تجمیع هستند یا قصد تغییر بازار هدف یا مدیریت خود را دارند در این مجموعه قرار میگیرند. این محیط فرصتی برای بازتعریف و مشخص کردن مجدد نقشها، اهداف و ماموریت سازمان را فراهم میکند. اگر شما بتوانید بهخوبی با این تغییرات روبهرو شوید و برای هماهنگ شدن با ایدههای نو تلاش کنید، احتمال موفقیت شما در این فرهنگ سازمانی بسیار بالاست.
6- فرهنگ قبیلهای
این فرهنگ شباهتهایی با فرهنگ افقی و اولویت تیمی دارد. در این شرکتها اغلب محیطی دوستانه و مشارکتی وجود دارد. آنها مانند یک خانوادهی بزرگ هستند که از رهبران مجموعه به عنوان باتجربههای کار هم یاد میشود. این سازمانها وفاداری و سنت را با هم به کار میگیرند و تمرکز روی نیروی انسانی با اهمیت جلوه میکند. موفقیت این خانواده با اهمیت به افراد و توجه به نیازهای مشتری معنا مییابد. حضور در این فضا موجب ارتقا همکاری و کار گروهی میگردد.
7- فرهنگ منعطف و صمیمی
این فضای کاری پویا و خلاق است چرا که هم رهبران و هم کارکنان نوآور و ریسکپذیر هستند. تغییر، چابکی و مهارت هستهی اصلی ارزشهای این مجموعه را شکل میدهند و موفقیت در خلق محصول یا خدمتی جدید تعریف میشود. این شرکتها از آزادیهای فردی و ابتکار عمل حمایت میکنند.
8- فرهنگ بازار
این فرهنگ روی آغاز تجارت و انجام کارهای دشوار و دستیابی به نتیجه متمرکز است. این محیط کار رقابتی است و افراد روی اهداف تمرکز دارند و در کل سازمان نتیجهگراست. این فرهنگ تأکید بسیاری روی پیروزی دارد و نفوذ در بازار را معنای موفقیت میداند.
9- فرهنگ سلسله مراتب
این شیوه بر پایهی فرایندهایی در چارچوب و ساختارهایی معین تعریف میشوند. مدیران و رهبران مجموعه بر روندها این فرآیندها نظارت دارند و راههایِ انجامِ وظایفِ گوناگون را در جهت کاهش هزینهها و پایین آمدن اشتباهات تسهیل میکنند. در حقیقت در این شرکتها موفقیت بر اساس هزینههای پایین، برنامه و اجراهای ساده و روان و تحویل مطمئن تعریف میشود.
هرچند که انواع متفاوتی از فرهنگهای سازمانی بهکار گرفته میشود. اما نقش اصلی همهی آنها کمک به تعیین اهداف و دستیابی به آنها با یک بینش مشخص است. از کارکردهای دیگر این عنصر ایجاد هویت، تعریف مرزها و خطوط قرمز و ایجاد تعهد در کارکنان مجموعه است.
نشانههای یک فرهنگ سازمانی عالی
فرهنگ سازمانی چیست؟ شرکتها با بهترین فرهنگهای سازمانی میدانند که به چه محیطی برای داشتن کارکنانی شاداب و مشتاق در کنار شهرت خوب نیاز دارند. اگر میخواهید دربارهی محیط اشتغال خود تصمیم بگیرید، این موارد را در فرهنگ سازمانی آن محیط کار بررسی کنید.
1 – استخدام افراد مناسب
سازمانهایی که متناسب با فرهنگ خود اقدام به استخدام نیرو میکنند، معمولاً از محیط کار مثبت و سازندهای برخوردارند. این فضای شغلی بر اساس هدفی مشترک متحد میشوند و اشتیاق آنها تنها مربوط به درآمد نیست.
2 – پاداش موفقیت
شرکتهایی با بهترین فرهنگِ سازمانی عملکرد و دستاوردها را بررسی میکنند و پاداشی را برای آنها در نظر میگیرند. آنها نه فقط از بهترینها بلکه از تکتک نیرویهای خود شناخت دارند، بنابراین شخصی از این داوری بینصیب باقی نمیماند. این سازمانها رسیدن به اهداف و دستاوردها را به شکل عمومی جشن میگیرند تا مشوقی برای سایر کارکنان باشند و انگیزهی تلاش را در آنها افزایش دهند.
3- کار تیمی قوی
این المان یکی از مهمترین مولفههای هر فرهنگ سازمانی است. در مقایسه با تلاشهای انفرادی، تیمهای هماهنگ و همافزا به احتمال قوی به نتیجهی مطلوبتر دست خواهند یافت. شرکتها باید بهدنبال ایجاد تیمهایی باشند که در کنار هم به شکلی مؤثر و در مهارتهای مکمل فعالیت کنند.
فرهنگ-سازمانی-چیست-استخدام-مداجاب
4 – تعلیم و آموزش مداوم
کارکنان شرکتهایی با فرهنگ سازمانی مناسب باید دائماً در حال ارتقای مهارت و دانش خود باشند. این ارتقا تنها به دلیل عملکرد بهتر نیست بلکه برای رشد کردن افراد است. این رشد میتواند شامل رشدهای فردی،حرفهای و یا مالی باشد.
5 – تشویق به برقراری ارتباطات باز
ارتباطات اغلب در شرکت و سازمانها کلید موفقیت است. شرکتها باید فرهنگهایی را دنبال کنند که افراد را به اشتراک ایدهها و بحث دربارهی مشکلات تشویق کنند. اگر افراد از محیط کار خود انگیزه بگیرند، آنها شادابتر خواهند بود و حفظ آنها سادهتر است.
6 – گوش شنوا
فرهنگ سازمانی چیست؟ یک کمپانی با فرهنگ خوب، محلی است که نیازها، ایدهها و عقاید کارکنان خود میشنود. این شرایط به ایجاد محیط کاری منسجم و شاداب کمک میکند و افراد حس میکنند که ارزشمند هستند.
فرهنگ سازمانی محل کار شما کدام است؟ آیا نشانههای فرهنگی خوب را دارد؟